امام صادق(ع) نیز در این رابطه فرموده اند "إِذَا کَانَ النِّصْفُ مِنْ شَعْبَانَ نَادَى مُنَادٍ مِنَ الْأُفُقِ الْأَعْلَى أَلَا زَائِرِی قَبْرِ الْحُسَیْنِ علیه السلام ارْجِعُوا مَغْفُوراً لَکُمْ وَ ثَوَابُکُمْ عَلَى رَبِّکُمْ وَ مُحَمَّدٍ نَبِیِّکُمْ/ زمانی که نیمه ماه شعبان فرا می رسد، منادی از بالای عرش ندا می دهد: ای زائران قبر حسین علیه السلام، (به شهر های خود) بازگردید در حالی که گناهانتان بخشیده شده و پاداشتان بر خدا و پیامبراعظم صلی الله علیه و آله است.(الکافی: ج4 ص589 ح9)
براین اساس با تأسی به سیره نبی مکرم اسلام(ص) و اهل بیت عصمت و طهارت(ع)، با احیای شب با فضیلت نیمه شعبان، شب ولادت آخرین منجی عالم بشریت حضرت مهدی موعود(عج) به خود آییم و اگر هیچ زمان دیگری به یاد آقا و مولایمان نیستیم، لااقل در شب میلاد موفور السرورشان جای خالی حضرت را حس کنیم و از صمیم قلب تعجیل در فرجش را خداوند متعال بخواهیم.
آنچه در پی می آید، احادیث و روایاتی پیامبر اعظم(ص) و اهل بیت عصمت و طهارت(ع) در خصوص اهمیت شب نیمه شعبان و فضیلت احیای آن است. امید آن که این نسخه های معنوی چراغ راه همه منتظران حضرت ولی عصر(عج) باشد.
ارزش شب زنده داری
رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله: مَنْ أَحْیَا لَیْلَةَ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ لَمْ یَمُتْ قَلْبُهُ یَوْمَ تَمُوتُ الْقُلُوبُ/ پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: هرکس شب نیمه شعبان را به شب زنده داری سپری کند، در روزی که دلها مرده است، دل او زنده است. (ثواب الاعمال: ص77)
سیره امیرالمومنین(ع)
الشیخ المفید: روی أن أمیر المؤمنین علیه السلام لم یکن ینام فیها (لیله النصف من شعبان) محییا لعبادة الله عز و جل بالصلاة و الدعاء و تلاوة القرآن/ در روایات نقل شده است که امام علی علیه السلام شب نیمه شعبان نمی خوابید و آن شب را تا به صبح به نماز، دعا و تلاوت قرآن مشغول بود. (المقنعه: ص77)
نسخه امام سجاد(ع)
زَیْدِ بْنِ عَلِیٍّ : کَانَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ علیه السلام یَجْمَعُنَا جَمِیعاً لَیْلَةَ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ ثُمَّ یُجَزِّی بِاللَّیْلِ أَجْزَاءً ثَلَاثَةً فَیُصَلِّی بِنَا جُزْءاً ثُمَّ یَدْعُو فَنُؤَمِّنُ عَلَى دُعَائِهِ ثُمَّ یَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ نَسْتَغْفِرُهُ وَ نَسْأَلُهُ الْجَنَّةَ حَتَّى یَنْفَجِرَ الْفَجْرُ/ زید شهید از شیوه زندگی پدر بزرگوار خود امام زین العابدین علیه السلام نقل می کند "در شب نیمه شعبان امام سجاد علیه السلام همه اهل بیت را جمع کرده و آن شب را به سه قسمت تقسیم می کردند. قسمتی از شب را نماز می خواندیم و در قسمتی از شب ایشان دعا می کردند و ما بر آن دعا امین می گفتیم و سپس در قسمت سوم استغفار می کردند و ما استغفار می‌کردیم و از خداوند طلب بهشت داشتیم تا اذان صبح گفته می شد. (مصباح المتهجد ص853)
درهای توبه باز است
امام علی علیه السلام عن رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله: إِذَا کَانَ لَیْلَةُ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ فَقُومُوا لَیْلَهَا وَ صُومُوا نَهَارَهَا فَإِنَّ اللَّهَ ...یَقُولُ أَ لَا مُسْتَغْفِرٍ فَاغْفِرْ لَهُ أَ لَا مسترزق فأرزقه حَتَّى یَطْلُعَ الْفَجْر/ امام علی علیه السلام از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل کردند که فرمودند: شب نیمه شعبان را احیاء بدارید و روز نیمه شعبان روزه بگیرید که خداوند در این شبانه روز می فرماید آیا توبه کننده ای هست تا توبه او را بپذیرم، آیا فردی طلب روزی دارد تا او را بی نیاز کنم. (اقبال الاعمال: ج3 ص323)
نجات از آتش جهنم
الحسن بن علی بن فضال: سَأَلْتُ عَلِیَّ بْنَ مُوسَى الرِّضَا علیه السلام عَنْ لَیْلَةِ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ قَالَ هِیَ لَیْلَةٌ یُعْتِقُ اللَّهُ فِیهَا الرِّقَابَ مِنَ النَّارِ وَ یَغْفِرُ فِیهَا الذُّنُوبَ الْکِبَار/ ابن فضال می گوید: از امام رضا علیه السلام در مورد شب نیمه شعبان سوال کردم حضرت فرمودند: این شبی است که خداوند گناهان بزرگ را می بخشد و افراد را از آتش جهنم نجات می دهد. (عیون اخبار الرضا علیه السلام: ج1 ص293 ح45)
تأمین حوائج دینوی و اخروی
الامام الباقر علیه السلام: إِنَّهَا (لَیْلَةُ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ) للَّیْلَةُ الَّتِی جَعَلَهَا اللَّهُ لَنَا أَهْلَ الْبَیْتِ بِإِزَاءِ مَا جَعَلَ لَیْلَةَ الْقَدْرِ لِنَبِیِّنَا ع فَاجْتَهِدُوا فِی الدُّعَاءِ وَ الثَّنَاءِ عَلَى اللَّهِ فَإِنَّهُ مَنْ سَبَّحَ اللَّهَ تَعَالَى فِیهَا مِائَةَ مَرَّةٍ وَ حَمِدَهُ مِائَةَ مَرَّةٍ وَ کَبَّرَهُ مِائَةَ مَرَّةٍ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ مَا سَلَفَ مِنْ مَعَاصِیهِ وَ قَضَى لَهُ حَوَائِجَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ مَا الْتَمَسَهُ وَ مَا عَلِمَ حَاجَتَهُ إِلَیْهِ وَ إِنْ لَمْ یَلْتَمِسْهُ مِنَّةً وَ تَفَضُّلًا عَلَى عِبَادِه/ امام باقر علیه السلام می فرمایند "شب نیمه شعبان را خداوند برای ما اهل بیت قرار دارد همان گونه که شب قدر را برای پیامبر قرار داد. پس در این شب بر دعا و مدح پروردگار کوشش کنید. همانا هر کس در این شب صد مرتبه سبحان الله و صد مرتبه الحمد الله و صد مرتبه الله اکبر بگوید خداوند گناهان گذشته او را می بخشد و درخواست های دینوی و اخروی او را بر آورده می کند چه آنهائی که به زبان آورده و چه آنچه بر زبان نیاورده خداوند از لطف و فضل خود بر بندگان اش عطا می کند". (مصباح المتهجد: ص297)
توصیه پیشوای هشتم
الامام الرضا علیه السلام: لَیْسَ فِیهَا (لیله النصف من شعبان) شَیْءٌ مُوَظَّفٌ وَ لَکِنْ إِنْ أَحْبَبْتَ أَنْ تَتَطَوَّعَ فِیهَا بِشَیْءٍ فَعَلَیْکَ بِصَلَاةِ جَعْفَرِ بْنِ أَبِی طَالِبٍ علیه السلام وَ أَکْثِرْ فِیهَا مِنْ ذِکْرِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ مِنَ الِاسْتِغْفَارِ وَ الدُّعَاءِ فَإِنَّ أَبِی ع کَانَ یَقُولُ الدُّعَاءُ فِیهَا مُسْتَجَابٌ/ امام رضا علیه السلام فرمودند: در شب نیمه شعبان عبادت خاصی اضافه بر دیگر شبها واجب نیست، ولى اگر دوست دارى در آن شب عمل مستحبّى بجا آورى، نماز جعفر طیّار بخوان، و ذکر خدا و استغفار و دعا بسیار انجام بده، زیرا پدرم می فرمود: دعا در آن شب مستجاب است. (عیون اخبار الرضا علیه السلام: ج1 ص293 ح45)
بهشت؛ پاداش شب زنده داران
الامام الْبَاقِرِ علیه السلام: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و اله: مَنْ صَلَّى لَیْلَةَ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ مِائَةَ رَکْعَةٍ وَ قَرَأَ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ الْحَمْدَ مَرَّةً وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ عَشْرَ مَرَّاتٍ لَمْ یَمُتْ حَتَّى یَرَى مَنْزِلَهُ مِنَ الْجَنَّةِ أَوْ یُرَى لَه/ امام باقر علیه السلام به نقل از پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله نقل می کنند: هر کس در شب نیمه شعبان، صد رکعت نماز که در هر رکعت یک بار حمد و یازده بار سوره توحید را بخواند نمی میرد تا این که جایگاهش را در بهشت ببیند یا جایگاه او را در بهشت برای او ببینند. (مصباح المتهجد: ص738)
ندای عرشی
هَارُونَ بْنِ خَارِجَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام: إِذَا کَانَ النِّصْفُ مِنْ شَعْبَانَ نَادَى مُنَادٍ مِنَ الْأُفُقِ الْأَعْلَى أَلَا زَائِرِی قَبْرِ الْحُسَیْنِ علیه السلام ارْجِعُوا مَغْفُوراً لَکُمْ وَ ثَوَابُکُمْ عَلَى رَبِّکُمْ وَ مُحَمَّدٍ نَبِیِّکُمْ/ زمانی که نیمه ماه شعبان فرا می رسد، منادی از بالای عرش ندا می دهد: ای زائران قبر حسین علیه السلام، (به شهر های خود) بازگردید در حالی که گناهانتان بخشیده شده و پاداشتان بر خدا و پیامبراعظم صلی الله علیه و آله است. (الکافی: ج4 ص589 ح9)
پیام جبرئیل به نبی اعظم(ص)
رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله: قَالَ فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ هَبَطَ عَلَیَّ حَبِیبِی جَبْرَئِیلُ علیه السلام فَقَالَ لِی یَا مُحَمَّد صلی الله علیه و آله ُ مُرْ أُمَّتَکَ إِذَا کَانَ لَیْلَةُ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ أَنْ یُصَلِّیَ أَحَدُهُمْ عَشْرَ رَکَعَاتٍ فِی کُلِّ رَکْعَةٍ یَتْلُو فَاتِحَةَ الْکِتَابِ وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ عَشْرَ مَرَّاتٍ ثُمَّ یَسْجُدُ وَ یَقُولُ فِی سُجُودِهِ اللَّهُمَّ لَکَ سَجَدَ سَوَادِی وَ جِنَانِی وَ بَیَاضِی یَا عَظِیمَ کُلِّ عَظِیمٍ اغْفِرْ ذَنْبِیَ الْعَظِیمَ وَ إِنَّهُ لَا یَغْفِرُ غَیْرُکَ یَا عَظِیمُ فَإِذَا فَعَلَ ذَلِکَ مَحَا اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ اثْنَیْنِ وَ سَبْعِینَ أَلْفَ سَیِّئَةٍ وَ کَتَبَ لَهُ مِنَ الْحَسَنَاتِ مِثْلَهَا وَ مَحَا اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَنْ وَالِدَیْهِ سَبْعِینَ أَلْفَ سَیِّئَةٍ/ پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله فرمودند: در شب نیمه شعبان دوستم جبرئیل بر من نازل شد و گفت یا محمد به امتت دستور بده که چون شب نیمه شعبان فرا رسد، ده رکعت نماز بخوانند که در هر رکعت یک مرتبه سوره حمد و یازده مرتبه سوره توحید باشد و بعد از نماز به سجده بروند و در سجده بگویند « اللَّهُمَّ لَکَ سَجَدَ سَوَادِی وَ جِنَانِی وَ بَیَاضِی یَا عَظِیمَ کُلِّ عَظِیمٍ اغْفِرْ ذَنْبِیَ الْعَظِیمَ وَ إِنَّهُ لَا یَغْفِرُ غَیْرُکَ یَا عَظِیمُ» پس هر کس این نماز را بخواند خداوند هفتاد و دو هزار گناه او را محو می کند و همانند آن اعمال نیکو در نامه اعمالش ثبت می کند و هفتاد هزار گناه پدر و مادرش را نیز بیامرزد. (مصباح المتهجد: ص839)
هیچ درخواستی رد نمی شود، مگر ...
الامام الصادق علیه السلام: سُئِلَ الْبَاقِرُ علیه السلام عَنْ فَضْلِ لَیْلَةِ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ فَقَالَ هِیَ أَفْضَلُ لَیْلَةٍ بَعْدَ لَیْلَةِ الْقَدْرِ فِیهَا یَمْنَحُ اللَّهُ الْعِبَادَ فَضْلَهُ وَ یَغْفِرُ لَهُمْ بِمَنِّهِ فَاجْتَهِدُوا فِی الْقُرْبَةِ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى فِیهَا فَإِنَّهَا لَیْلَةٌ آلَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى نَفْسِهِ لَا یَرُدُّ سَائِلًا فِیهَا مَا لَمْ یَسْأَلِ اللَّهَ مَعْصِیَةً/امام صادق علیه السلام فرمودند: در مورد فضیلت شب نیمه شعبان از امام باقر علیه السلام سوال شد پدرم فرمود: آن شب برترین شبها بعد از شب قدر است که در آن خداوند از فضلش به بندگان عطا می کند و گناهان را می بخشد. پس در آن شب برای نزدیکی تلاش کنید. به خدا که آن شبی است که خداوند سوگند خورده است، هیچ درخواست کننده ای را رد نکند، مگر این که درخواست معصیتی داشته باشد. (مصباح المتهجد: ص831)
استجابت دعا
الامام الصادق علیه السلام: «إِذَا کَانَ لَیْلَةُ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ أَذِنَ اللَّهُ لِلْمَلَائِکَةِ بِالنُّزُولِ إِلَى الْأَرْضِ مِنَ السَّمَاءِ، وَ فَتَحَ فِیهَا أَبْوَابَ الْجِنَانِ، وَ اسْتَجَابَ فِیهَا الدُّعَاءَ/امام صادق علیه السلام می فرمایند: زمانی که شب نیمه شعبان فرا رسد، خداوند به ملائکه اجازه می دهد که از آسمان به زمین نازل شوند و درهای بهشت در این شب باز می شود و دعا در آن مستجاب است.(مجموعه النفیسه: ص63)
برآورده شدن سه درخواست مهم
رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله: مَنْ تَطَهَّرَ لَیْلَةَ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ فَأَحْسَنَ الطُّهْرَ وَ لَبِسَ ثَوْبَیْنِ نَظِیفَیْنِ ثُمَّ خَرَجَ إِلَى مُصَلَّاهُ فَصَلَّى الْعِشَاءَ الْآخِرَةَ ثُمَّ صَلَّى بَعْدَهَا رَکْعَتَیْنِ .... قَضَى اللَّهُ تَعَالَى لَهُ ثَلَاثَ حَوَائِجَ إِمَّا فِی عَاجِلِ الدُّنْیَا أَوْ فِی آجِلِ الْآخِرَةِ ثُمَّ إِنْ سَأَلَ أَنْ یَرَانِی مِنْ لَیْلَتِهِ رَآنِی/ پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: هر کس در شب نیمه شعبان خود را به بهترین صورت تطهیر کند و لباس تمیز بپوشد و نماز عشاء را بخواند و بعد از آن دو رکعت نماز بجا آورد. خداوند سه درخواست از حاجت های او در مورد دنیا یا در مورد آخرت را بر آورده می کند و اگر از خداوند در خواست کند که من را ببیند، خواهد توانست. (مصباح المتهجد: ص738)
آموزش دعای کمیل
کمیل: کُنْتُ جَالِساً مَعَ مَوْلَایَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام فِی مَسْجِدِ الْبَصْرَةِ وَ مَعَهُ جَمَاعَةٌ مِنْ أَصْحَابِهِ فَقَالَ بَعْضُهُمْ مَا مَعْنَى قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ فِیها یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ قَالَ علیه السلام لَیْلَةُ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَان ... مَا مِنْ عَبْدٍ یُحْیِیهَا وَ یَدْعُو بِدُعَاءِ الْخَضِرِ علیه السلام إِلَّا أُجِیبَ [لَهُ] فَلَمَّا انْصَرَفَ طَرَقْتُهُ لَیْلًا فَقَالَ علیه السلام مَا جَاءَ بِکَ یَا کُمَیْلُ قُلْتُ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ دُعَاءُ الْخَضِرِ فَقَالَ اجْلِسْ یَا کُمَیْلُ إِذَا حَفِظْتَ هَذَا الدُّعَاءَ فَادْعُ بِهِ کُلَّ لَیْلَةِ جُمُعَةٍ أَوْ فِی الشَّهْرِ مَرَّةً أَوْ فِی السَّنَةِ مَرَّةً أَوْ فِی عُمُرِکَ مَرَّةً تُکْفَ وَ تُنْصَرَ وَ تُرْزَقَ وَ لَنْ تُعْدَمَ الْمَغْفِرَة/ کمیل می گوید: همراه با مولایم امام علی علیه السلام در مسجد بصره همراه تعدادی از اصحاب حضرت نشسته بودیم بعضی از اصحاب از معنای آیة «فیها یفرق کل امر حکیم» سوال کردند امام علی علیه السلام فرمودند: مراد شب نیمه شعبان است... هیچ بنده ای نیست که آن شب را احیاء بدارد و دعای حضرت خضر(کمیل) را بخواند مگر آنکه خداوند دعای او را اجابت می کند. وقتی حضرت به منزل باز گشتند شبانه به منزل ایشان رفتم و در زدم حضرت فرمودند ای کمیل به چه منظور آمده ای، عرض کردم یا امیرالمومنین(ع) برای یاد گیری دعای حضرت خضر آمده ام، حضرت فرمودند بنشین، زمانی که این دعا را حفظ کردی پس آن را در هر شب جمعه و یا هر ماه و یا در سال یک بار و یا در عمرت یک بار بخوان که خداوند تو را کفایت می کند و روزی می دهد و هرگز از مغفرت او محروم نمی شوی. (اقبال الاعمال: ج3 ص331)
